Hiệu ứng nhà kính là gì? Nguyên nhân gây hiệu ứng nhà kính

Hiệu ứng nhà kính là một cụm từ không còn quá xa lạ với chúng ta. Đó là một vấn đề cấp bách, mang tính toàn cầu hiện nay. Nếu không kịp thời ngăn chặn hoặc giảm thiểu hiện tượng này xảy ra. Nó chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến toàn thể nhân loại. Đặc biệt là gây ra nhiều nguy hiểm đến cuộc sống. Vậy hiệu ứng nhà kính có những gì mà trở thành vấn đề toàn cầu như vậy?

Hãy Cùng Nhà Sạch Bốn Mùa tìm hiểu bạn nhé!

Hiệu ứng nhà kính là gì?

Hiệu ứng nhà kính (Greenhouse effect) là hiện tượng bầu khí quyển của Trái đất nóng lên do bức xạ sóng ngắn của Mặt trời xuyên qua tầng khí quyển tới mặt đất. Và sau đó mặt đất hấp thụ nóng lên lại bức xạ sóng dài vào khí quyển để CO2 hấp thụ, làm cho không khí nóng lên.

Một ví dụ rất thực tế là hãy liên tưởng tới những tia sáng của Mặt trời chiếu vào một ngôi nhà kính. Năng lượng này sau đó được hấp thụ và phân tán trở lại không gian dưới dạng nhiệt lượng. Làm cho toàn bộ không gian bên trong ngôi nhà bị ấm lên.

Khi nhà kính giữ lại nhiệt của mặt trời và không cho nó phản xạ đi. Nếu lượng khí này ổn định sẽ giúp Trái đất luôn ở trạng thái cân bằng. Nhưng nó lại tăng lên quá nhiều trong bầu khí quyển nên làm cho Trái đất nóng lên.

Phân loại hiệu ứng nhà kính như thế nào?

Hiệu ứng nhà kính khí quyển.

Các tia bức xạ sóng ngắn của mặt trời đi qua bầu khí quyển xuống mặt đất và bị phản xạ trở lại dưới dạng bức xạ nhiệt sóng dài. Một số phân tử trong bầu  khí quyển. Trong số đó trước hết là [carbon dioxide] và hơi [nước]. Có thể hấp thụ các bức xạ nhiệt này và thông qua đó giữ được độ ấm trong bầu khí quyển. Hàm lượng Đioxit Cacbon ngày nay khoảng 0,036% đủ để tăng nhiệt độ thêm khoảng 30 ° C. Nếu không có hiệu ứng nhà kính tự nhiên này, nhiệt độ Trái đất của chúng ta sẽ chỉ khoảng -15 ° C.

Có thể hiểu ngắn gọn như sau: Chúng ta biết nhiệt độ trung bình của bề mặt Trái đất được xác định bởi sự cân bằng giữa năng lượng mặt trời chiếu xuống trái đất và lượng bức xạ nhiệt từ mặt đất vào vũ trụ. Bức xạ nhiệt của mặt trời là bức xạ có bước sóng ngắn nên dễ dàng xuyên qua tầng Ozon và tầng CO2 để đi tới mặt đất. Ngược lại, bức xạ nhiệt từ Trái đất vào vũ trụ là sóng dài, không thể xuyên qua lớp CO2 dày và bị CO2, hơi nước trong khí quyển hấp thụ.

Do đó, lượng nhiệt này làm cho nhiệt độ của bầu khí quyển bao quanh Trái đất tăng lên. Lớp khí CO2 có tác dụng như một lớp kính để giữ nhiệt tỏa ngược trở lại vũ trụ của Trái đất trên phạm vi toàn cầu. Bên cạnh CO2, còn có một số loại khí khác cũng được gọi chung là khí nhà kính như NOx, Metan và CFC.

Ngoài ra, hiệu ứng nhà kính trong khí quyển có quá trình hình thành sau:

Vào thời kỳ đầu tiên của lịch sử trái đất, các điều kiện tạo ra sự sống chỉ có thể xuất hiện vì thành phần khí điôxít cacbon trong khí quyển nguyên thủy cao hơn. Cân bằng lại lượng bức xạ của mặt trời khi đó yếu hơn đến khoảng 25%. Cường độ của các tia bức xạ tăng dần theo thời gian. Trong khi đó đã có đủ thực vật trên Trái đất, thông qua quá trình quang hợp. Lấy đi một phần khí điôxít cacbon trong không khí tạo nên các điều kiện khí hậu tương đối ổn định.

Hiệu ứng nhà kính nhân loại.

Trong khoảng 100 năm nay, con người đã ảnh tác động mạnh đến sự cân bằng nhạy cảm này giữa hiệu ứng nhà kính tự nhiên và tia bức xạ của mặt trời. Sự thay đổi nồng độ của các khí nhà kính trong vòng 100 năm qua (điôxít cacbon tăng 20%, mêtan tăng 90%) đã làm tăng nhiệt độ thêm 2 ° C.

Không nên nhầm lẫn hiệu ứng nhà kính nhân loại với việc làm tổn thất đến lớp khí ôzôn ở tầng bình lưu cũng do con người gây ra.

Nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính?

Khí nhà kính hay CO2

Khi hấp thụ bức xạ mặt trời xuyên qua tầng khí quyển chiếu xuống mặt đất. Mặt đất nóng lên và bức xạ sóng dài đi vào khí quyển bị CO2 hấp thụ làm nhiệt độ không khí tăng lên.

Theo nghiên cứu, CO2 trong khí quyển đóng vai trò như một tấm kính dày bao phủ Trái đất. Làm cho hành tinh của chúng ta giống như một nhà kính lớn.

Nếu không có lớp khí quyển, nhiệt độ trung bình trên bề mặt Trái đất là -23 độ C. Nhưng nhiệt độ trung bình thực tế là 15 độ C. Điều đó có nghĩa là hiệu ứng nhà kính đã khiến Trái đất nóng lên 38 độ C. .

Tuy nhiên, ngày nay, khi các hoạt động sinh hoạt, kinh doanh, sản xuất, khai thác của con người phát triển mạnh mẽ. Nó cũng có ý nghĩa rằng khí CO2 cũng đã tăng lên. Điều này làm cho hiệu ứng nhà kính tăng lên từng ngày. Nhiệt độ không khí cũng sẽ tăng cao.

Theo ước tính của các nhà khoa học trên thế giới. Trong nửa thế kỷ tới, nhiệt độ trái đất sẽ tăng khoảng 1,5 – 4,5 ° C.

CFC (cloro fluoro cacbon).

Chiếm 20% trong cơ cấu các khí gây hiệu ứng nhà kính. Là những hóa chất được con người tổng hợp để sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp và từ đó xâm nhập vào khí quyển.

CFC được sử dụng trong máy điều hòa nhiệt độ trong xe và nhà cửa, trong hệ thống làm lạnh của tủ lạnh, trong sản xuất các sản phẩm làm bằng plastic xốp (cốc, khay ăn, lớp cách nhiệt), một số loại thuốc xịt, trong quá trình làm sạch các thiết bị điện tử, và là sản phẩm phụ của một số quá trình hóa học.

Các khí này trơ về mặt hóa học, không cháy, không mùi nên thời gian lưu rất lâu. Khi phát tán vào không khí, các chất này bay lên tầng cao của khí quyển và có khả năng ăn mòn tầng ôzôn bao quanh trái đất và khiến nhiều tia cực tím từ mặt trời chiếu xuống mặt đất nhiều hơn, làm tăng nhanh hiệu ứng nhà kính.

Hàng năm các khí CFC tăng 4% (1992). Tính đến năm 2050 CFC có thể là 9 tỷ tấn CO tương đương, ước tính khoảng 45% tổng lượng khí thải CO2 có ảnh hưởng xấu đến khí hậu toàn cầu.

CH4 (metan).

Chiếm 13% trong cơ cấu các khí gây ra hiệu ứng nhà kính. Mỗi phân tử CH4 thu nhiệt năng gấp 21 lần phân tử CO2.

Hiện nay, lượng khí này thải ra khí quyển ngày càng nhiều do các hoạt động của con người. Nguyên nhân phát thải CH4 là:

• Phân hủy chất hữu cơ trong các bãi rác thải rắn.
• Sinh ra từ các quá trình sinh học, chẳng hạn như lên men đường ruột của động vật, phân giải kị khí ở đất ngập nước, ruộng lúa.
• Việc sử dụng và đốt nhiên liệu hóa thạch. Các hồc chứa nước thủy điện do đầu ống dẫn nước vào các tua-bin đặt sau dưới đáy hồ, trong điều kiện áp suất cao, khí CH4 trong nước dễ dàng thoát ra bên ngoài, gây hại cho môi trường.

O3 (ozon).

Chiếm 8% trong cơ cấu các khí gây hiệu ứng nhà kính. Là thành phần chính của tầng bình lưu, khoảng 90% ozone tập trung ở độ cao 19-23km so với mặt đất. Nó có chức năng bảo vệ sinh quyển do phân tử ozon có khả năng hấp thụ bức xạ tử ngoại và tỏa nhiệt.

Người ta ước tính rằng trong thời gian vừa qua, mức suy giảm tầng ôzôn trung bình trên toàn cầu là 5%, và số lượng suy giảm ngày càng tăng do sự phân hủy tầng ôzôn vượt quá khả năng tái tạo.

Hầu hết các phân tử ozon bị phân hủy bởi bốn tác nhân cơ bản: nguyên tử oxy, các gốc hydroxyl hoạt động, oxit nitơ và quan trọng là hợp chất clo.

Việc phá hủy tầng ôzôn làm tăng lượng mưa axit, tạo thành khói quang hóa gây hiệu ứng nhà kính…

N2O (oxit nito).

Chiếm 5% trong cơ cấu các khí gây hiệu ứng nhà kính. Mỗi phân tử N2O thu nhiệt năng gấp 270 lần so với một phân tử CO2.

Nguyên nhân:

• Khí thải từ ô tô và xe máy (chủ yếu là ôxit cacbon, hydrocacbon, oxit nitro )
• Quá trình đốt rác thải rắn và nguyên liệu.
• Một lượng nhỏ N2O xâm nhập vào khí quyển do kết quả của quá trình nitrat hóa các loại phân bón hữu cơ và vô cơ hoặc các quá trình xử lý nước thải.
• Quá trình sản xuất nông nghiệp và các hoạt động công nghiệp

Hợp chất này khi phản ứng với các nguyên tử oxy năng lượng cao sẽ tạo thành hợp chất nitric oxit (NO), là tác nhân làm suy yếu tầng ozon.

Hàm lượng của nó đang tăng dần trong phạm vi toàn cầu,  khoảng 0,2 đến 3% hàng năm. Hàng năm thải ra môi trường khoảng 10 triệu tấn N2O.

Ngoài ra còn có các khí khác như:

• Hơi nước
• SO2
• SF CF3

Như chúng ta đã biết, tất cả các chất khí đều có khả năng giữ nhiệt cho Trái đất. Tầng ôzôn ngoài chức năng trên còn có vai trò ngăn chặn phần lớn các tia cực tím từ Mặt trời có thể gây hại cho các sinh vật trên Trái đất. Các hoạt động sản xuất của con người thải ra khí CFC. Làm phá vỡ kết cấu tầng này, làm giảm nồng độ khí ôzôn. Việc tăng lượng tia cực tím khiến nhiều loài sinh vật bị tiêu diệt, làm phá vỡ các chuỗi thức ăn. Dẫn đến mất cân bằng sinh thái ảnh hưởng gián tiếp đến hiệu ứng nhà kính của Trái đất.

Với sự phát triển kinh tế và dân số nhanh tác động tiêu cực trực tiếp đến nhiệt độ trái đất ở nhiều khía cạnh. Đặc biệt, khí CFC gây thủng tầng ôzôn mạnh mẽ. Làm cho hiện tượng ấy thậm chí còn nghiêm trọng hơn

Hậu quả của hiệu ứng nhà kính đối với môi trường

Có lẽ hậu quả lớn nhất của hiệu ứng nhà kính đó là biến đổi khí hậu. Nói cách khác, hiệu ứng này đã tác động gián tiếp thông qua các hiện tượng biến đổi khí hậu. Ngoài ra còn có một số tác dụng khác như:

Tác động đến nguồn nước

Làm ảnh hưởng đến chất lượng và lượng nước trên Trái đất. Dẫn đến sự thiếu lượng nước sạch để sinh hoạt hoặc để hoạt động sản xuất

Ảnh hưởng đến sinh vật

Đối với các loài sinh vật sống, sự nóng lên của Trái đất khiến môi trường thay đổi đột ngột. Làm thay đổi điều kiện sống bình thường của sinh vật. Theo đó, nhiều loài sinh vật sẽ không kịp thích nghi, dần biến mất. Bên cạnh đó, môi trường sống đang bị thu hẹp, thậm chí có nguy cơ tuyệt chủng

Ví dụ, đối với loài gấu Bắc Cực, hiệu ứng nhà kính làm trái đất nóng lên. Các tảng băng ở môi trường Bắc Cực đang dần tan ra và gấu Bắc Cực bị thu hẹp môi trường sống, và đang đứng trước bờ vực tuyệt chủng.

Gây ra hiện tượng băng tan

Nếu nhiệt độ Trái đất đủ cao, nó có thể nhanh chóng làm tan băng ở Bắc Cực và Nam Cực, khiến mực nước biển dâng lên quá cao, có thể dẫn đến nạn hồng thủy. Mực nước biển đang dâng cao và trong một tương lai không xa, một số quốc gia sẽ không có tên trên bản đồ thế giới.

Theo ước tính của các nhà nghiên cứu, đến năm 2020, Trái đất đã mất 28 nghìn tỷ tấn băng trong 23 năm qua do hiện tượng nóng lên toàn cầu.

Ảnh hưởng đến con người

Sức khỏe của con người cũng đang bị đe dọa nghiêm trọng khi các dịch bệnh xuất hiện ngày càng nhiều. Nắng nóng, mưa nhiều là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, vi sinh vật phát triển.

Làm việc ở nhiệt độ cao rất nguy hiểm vì chúng ngăn cản cơ thể kịp làm mát, khiến thân nhiệt trung tâm tăng lên, có thể dẫn đến tử vong. Ngày nay, số người chết vì nắng nóng kéo dài tăng cao.

Các biện pháp giúp khắc phục hiệu ứng nhà kính

Trồng thêm nhiều cây xanh

Đây là một trong những biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất trong việc làm giảm nhiệt độ tăng cao trên toàn cầu. Vì cây xanh sẽ hấp thụ CO2 thông qua quá trình quang hợp.

Cũng vì thế lượng lượng CO2 cũng sẽ giảm đi đáng kể. Khi đó nó sẽ gián tiếp làm giảm hiện tượng nhà kính hiện nay.

Tiết kiệm điện, năng lượng

Đây cũng có thể coi là một cách giảm thiểu hiệu ứng nhà kính. Điện được sản xuất từ ​​việc đốt nhiên liệu hóa thạch và nguyên liệu thô. Khi đốt cháy, một lượng lớn CO2 được sinh ra và thải ra môi trường. Điều này làm tăng hiệu ứng nhà kính, thậm chí gây ô nhiễm không khí.

Tối ưu hóa phương tiện di chuyển

Các phương tiện giao thông cũng là nguyên nhân làm tăng hiệu ứng nhà kính. Khi nhiên liệu trong xe thải ra nhiều khói bụi, khí CO2, .. đồng thời gây ra các vấn đề ô nhiễm môi trường. Vì vậy, hãy sử dụng xe đạp hoặc đi bộ để giảm hiệu ứng nhà kính

Tích cực tuyên truyền bảo vệ môi trường

Đẩy mạnh các hoạt động, phong trào bảo vệ môi trường. Cung cấp kiến ​​thức cho người dân về hiệu ứng nhà kính, tầm quan trọng và những nguy hiểm của nó. Đồng thời nâng cao ý thức, trách nhiệm của mỗi người dân đối với môi trường sống của con người và sinh vật.

Hãy cùng nhau bảo vệ ngôi nhà chung – Trái đất của chúng ta.