Ô nhiễm môi trường biển là gì? Nguyên nhân và cách khắc phục

Ô nhiễm môi trường biển luôn là vấn đề mà bất cứ quốc gia nào cũng đang đau đầu tìm cách giải quyết, các hội nghĩ toàn cầu, những chiến dịch quy mô quốc tế được diễn ra hàng loạt cũng không thể chống chọi lại với làn sóng ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng hiện nay. Cùng Nhà sạch bốn mùa tìm hiểu tất cả những gì đang diễn ra với môi trường biển hiện nay! Bạn sẽ không thể ngờ được chúng ta đang đối mặt với nguy cơ đáng sợ như thế nào!

Ô Nhiễm Môi Trường Biển Là Gì?

Ô nhiễm môi trường biển là sự biến đổi về các tính chất đặc trưng của nước biển theo hướng xấu đi do nhiều nguyên nhân. Từ đó tạo nên những ảnh hưởng xấu đối sinh vật biển và con người.

Ai cũng đều biết, đại dương chiếm ¾ diện tích bề mặt trái đất, vì vậy mà nơi đây được gọi là hành tinh nước. Vậy chúng ta sẽ ra sao nếu các loài sinh vật biển bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm, chết dần và tuyệt chủng? Sẽ thế nào nếu mặt biển ngập trong rác thải, mọi loài động thực vật đều không thể sinh sống?

Thực Trạng ô nhiễm môi trường biển

2.1 Ô nhiễm môi trường biển trên Thế Giới

Theo một nghiên cứu mới nhất vào năm 2020 cho thấy, 80% nguồn ô nhiễm nước biển lại xuất phát từ đất liền. Các hoạt động công nghiệp, nông nghiệp, các rác thải sinh hoạt từ con người đổ ra hằng ngày đang dần giết chết đại dương, thậm chí có nhiều khu vực biển còn không thể duy trì sự sống vì mức độ oxi tại đó gần như bằng 0.

Hiện tại, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa cùng dân số gia tăng một cách chóng mặt đã tác động trực tiếp đến môi trường biển, cơ sở hạ tầng hiện tại không thể chịu nổi lượng chất thải vô cùng lớn đổ ra. Thế nên việc tái chế và xử lý chúng để tránh gây ô nhiễm là vấn đề nhất thiết phải được thực hiện ngay, chúng ta phải cùng chung tay bảo vệ đại dương, bảo vệ chính mái nhà của mình!

2.2 Ô nhiễm môi trường biển ở Việt Nam

Theo thống kê, tại Việt Nam có hơn 100 con sông lớn, nhưng đã có đến 10 trong số đó đang ở mức độ ô nhiễm nghiêm trọng, điển hình như dòng sông Tô Lịch, Thị Vải, sông Đáy… Sông rồi cũng sẽ đổ về biển lớn, đi kèm theo đó là nguồn ô nhiễm chưa được xử lý.

Hiện Việt Nam cũng đang đứng thứ tư trên thế giới về mức độ ô nhiễm do rác thải biển, đặc biệt là rác thải nhựa, nilon…. Các khu vực ven biển và cửa sông cũng bị ô nhiễm vô cùng nghiêm trọng do các hoạt động từ sinh hoạt và kinh tế.

Không khó để có thể bắt gặp những dòng sông đục ngầu, sặc mùi hôi thối, đang thoi thóp gồng mình để gánh chịu những chất thải được đổ ra hằng ngày, chỉ tính riêng lượng rác thải sinh hoạt ở 28 tỉnh thành ven biển thôi đã là 38.500 tấn mỗi ngày. Thật là con số khủng khiếp!

Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường biển

Có rất nhiều nguyên nhân có thể kể đến, trong đó không thể không để đến con người, điều đã khiến môi trường biển xuống dốc trầm trọng trong một khoảng thời gian cực kì ngắn ngủi.

3.1 Nguyên nhân ô nhiễm môi trường biển từ con người

Các hoạt động từ kinh tế xã hội cho đến nông, lâm ngư nghiệp, đến rác thải sinh hoạt hằng ngày cũng là những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến môi trường biển bị ô nhiễm nghiêm trọng, cụ thể:

• Con người sử dụng chất nổ hoặc dùng chất độc để đánh bắt thủy hải sản, khiến các loài sinh vật dưới biển chết hàng loạt, gây nên nạn tuyệt chủng cho không ít các loài động, thực vật. Việc săn bắt quá mức và không khoa học khiến hệ sinh thái biển mất cân bằng.
• Chất thải công nghiệp chưa được xử lý đã xả thẳng ra ngoài môi trường, theo dòng chảy đổ về biển.
• Việc vứt rác bừa bãi, đặc biệt là tại các khu du lịch, bãi biển cũng chính là nguyên nhân khiến mặt biển luôn ngập rác.
• Khai thác dầu với trữ lượng lớn khiến mặt biển bị ô nhiễm, không ít sự cố tràn dầu xảy ra khiến mặt biển đen ngòm một khu vực rộng lớn, động vật cũng bị ảnh hưởng và chết hàng loạt.
• Lượng chất thải rắn đổ ra biển hằng năm cũng rất lớn, có thể kể đến như đất, cát, rác thải, phế liệu, thậm chí là những chất phóng xạ….
• Rác thải nhựa chưa được xử lý và trôi ra biển, không thể phân hủy trong hàng trăm năm, dần tích lũy thành từng núi rác khổng lồ tại các vùng nước xoáy, trung tâm biển….

3.2 Nguyên nhân ô nhiễm môi trường biển từ thiên nhiên

Ngoài nguyên nhân chính là con người, môi trường biển còn có thể bị ảnh hưởng từ các yếu tố tự nhiên như:

• Do sự bào mòn của đất đá hay sạt lở núi…
• Núi lửa phun trào giải phóng lượng lớn khói bụi và các chất độc hại, sau đó theo nước mưa rơi xuống.
• Triều cường dâng cao khiến nước đem theo rác thải từ đô thị chưa được xử lý xả thẳng ra biển.
• Do sự phun trào của nham thạch dưới lòng biển hoặc động đất, sóng thần.

Hậu quả của ô nhiễm môi trường biển

Ô nhiễm môi trường biển gây ra rất nhiều hậu quả nghiêm trọng mà chúng ta không lường trước được, tiêu biểu có thể kể đến như:

• Việc khai thác không khoa học các sinh vật biển khiến nhiều loài đã đang và dần bị tuyệt chủng, nhất là các loài hải sản gần bờ.
• Làm suy thoái đa dạng hệ sinh vật biển, điển hình như là hệ sinh thái san hô, nếu hệ sinh thái này biến mất, chúng ta sẽ dần mất đi biển.

• Phá hoại mỹ quan.
• Làm hỏng hỏc các thiết bị máy móc hay những thiết bị khai thác tài nguyên trên đường thủy.
• Kìm hãm sự phát triển của nền kinh tế biển.
• Ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống của con người.

• Khiến các loài sinh vật biển bị mắc kẹt hoặc chết vì chất thải, đặc biệt là chất thải nhựa.
• Sinh vật biển sẽ bị nhiễm độc bởi các chất có hại con người thải ra, từ đó quay về lại cơ thể chúng ta, gây ra nhiều bệnh nguy hiểm.

Cách khắc phục ô nhiễm môi trường biển

5.1 Kiểm soát các hoạt động khai thác

Kiểm soát các hoạt động khai thác tại biển là một trong những phương pháp bảo vệ môi trường biển tối ưu nhất. Nhà nước cần có những hoạt động tuần tra và kiểm soát chặt chẽ, đưa ra chế tài nghiêm khắc để xử lý những hành động phá hoại, gây ảnh hưởng xấu.

Nghiêm cấm hành vi sử dụng hóa chất độc hại hay thuốc nổ để săn bắt thủy hải sản. 

Quy hoạch lại hoạt động đánh bắt một cách hợp lý theo từng khu, cụm, làng nghề… Tránh tình trạng khai thác vô tội vạ, khó quản lý.

5.2 Xử lý chất thải

5.2.1 Xử lý chất thải từ hoạt động công nghiệp

Nước thải hoặc chất thải từ các hoạt động sản xuất nông nghiệp, công nghiệp là nguồn gây ô nhiễm môi trường biển chủ yếu. Do đó, nhà nước cần yêu cầu khắt khe những doanh nghiệp về vấn đề môi trường, bắt buộc phải xử lý chất thải trước khi xả, đồng thời cũng thường xuyên thanh tra, kiểm soát để đảm bảo những quy trình này được thực hiện đúng và đủ.

5.2.2 Xử lý chất thải sinh hoạt

Nguồn chất thải sinh hoạt luôn là vấn đề nan giải ở bất cứ quốc gia nào trên thế giới. Vì vậy, trước hết mỗi chúng ta cần đảm bảo sử dụng tối đa những vật liệu để bảo vệ môi trường, hạn chế xài bao nilon, lên án những hành động xả rác bừa bãi… chỉ những hành động nhỏ như vậy nhưng lại góp phần rất lớn trong công cuộc bảo vệ hành tinh xanh của chúng ta.

5.3 Giải pháp sinh học

Áp dụng những biện pháp xử lý sinh học để giải quyết chất thải độc hại, dùng các nguyên liệu có khả năng khử độc, khử khuẩn có nguồn gốc từ thiên nhiên để làm sạch môi trường như: than hoạt tính, vôi, các chất chuyên dụng… để làm sạch.

5.4 Các giải pháp khác

Ngoài những giải pháp mang tính vĩ mô, mỗi chúng ta đều có thể góp phần vào công cuộc làm sạch môi trường biển bằng những thói quen và hoạt động sống hằng ngày.

• Không xả rác bừa bãi, đặc biệt là ven biển và các khu du lịch, nghỉ dưỡng.
• Hạn chế đồ dùng nilon hay nhựa trong gia đình.
• Phân loại và tái chế những đồ dùng.
• Tích cực phát động những chiến dịch, tham gia hoạt động dọn dẹp vệ sinh môi trường, đặc biệt là các hoạt động bảo vệ môi trường biển.
• Giáo Dục trẻ nhỏ về tầm quan trọng và nhận thức nên bảo vệ biển như thế nào.

Vì một hành tinh không còn rác thải hay ô nhiễm môi trường biển, cùng chay tay bảo vệ môi trường ngay từ hôm nay!